خراسان در عهد شاهرخ تیموری

این پژوهش در دو بخش ، یک مقدمه، نتیجه، نقد منابع و ماخذ به همرا کتابشناسی و پیوست ها تنظیم گردیده است . در مقدمه نگاهی اجمالی به قدرت یابی تیمور در ماورالنهر، اصل و نسب ، چگونگی دستیابی وی بر ایران و از جمله خراسان داریم. در این مقدمه سعی شده اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ناپایدار و آشفته خراسان که در دست چهار حکومت محلی سربدران، آل کرت ، جانی قربان و طغاتیموریان است مورد ارزیابی قرار گرفته و به مناسبات هر یک از آنها با تیمور اشاره شود. چنین مقدمه ای برای ورود به عصر شاهرخ لازم می نمود. بخش اول با عنوان خراسان در قلمرو تیموریان که در چهار فصل تنظیم شده است و چگونگی تعلق خراسان به شاهرخ، حاکمیت سیاسی و نظامی وی بر این ناحیه، علل اغتشاشات و شورشهای امرای تیموری و نیز مقاومتهای سکنه خراسان را مورد بحث قرار داده و ضمن اشاره به محدوده جغرافیایی خراسان و تحولاتی که در شهرهای آن در این عصر صورت گرفت موقعیت و نقش شهر هرات را که مرکز حکومت شاهرخ در خراسان بود روشن می سازیم. نقشه های خراسان و هرات نیز در این بخش آورده شده است . بخش دوم شامل هفت فصل که مباحثی چون نظام حکومتی خراسان، تشکیلات اداری، سیاسی، سیاست ارضی شاهرخ، طبقات و گروههای اجتماعی و بافت اعتقادی و ملکی خراسان را مورد ارزیابی و کنکاش قرار داده و در پایان نگاهی به اوضاع فرهنگی و ابنیه تاریخی خراسان در عصر شاهرخ دارد. نکته قابل ذکر در این بخش اینست که برخی از موضوعات آن نظیر نظام حکومتی و سیستم سیاسی، سیاست ارضی و مسائل مالی خراسان و مناسبات گروههای مذهبی با حکومت شاهرخ تاکنون در کمتر پژوهشی مورد توجه واقع شده است . در بخش نتیجه ما تصویری فشرده از خراسان عهد شاهرخ ترسیم کرده و به علل فروپاشی و سقوط سریع تشکیلات حکومتی خراسان بعد از مرگ شاهرخ پرداخته و حوادث بعدی را به گونه گذرا مورد بحث قرار داده ایم.بخش پیوستها در دو زمینه تنظیم شده است : الف - تصاویری از بناهای تاریخی خراسان در عصر شاهرخ که نمونه هایی از معماری تیموریان را نشان می دهد. برخی از آنها با سفر به شهرهایی چون تربت جام، تایباد، نیشابور، شاهرود و یا در مشهد تیه گردید و یا از مراکزی چون سازمان میراث فرهنگی خراسان کمک گرفته شد. ب - پیوست دوم وقف نامه های پریزاد بیگم و گوهرشاد خاتون (همسر شاهرخ) می باشد که به دلیل استفاده فراوان از مضمون آنها ضمیمه شده است .